Ç’është dashuria

Nuk ka ditë kur një burrë dhe një grua të mos shkëmbejnë premtimin fatal të dashurisë: Të dua! Një premtim që edhe mund të tradhtohet, të harrohet, por që nuk kalon pa lënë një kujtim të pashlyeshëm, mall, keqardhje, mbase edhe urrejtje (“Urrej dhe dashuroj”, thoshte Katuli). Pak janë gjërat, si dashuria, që kanë lënë gjurmë në histori: e shfrenuar në Antikitetin klasik, faj seksual në fillim të Krishterimit, me luks të papërballueshëm e të rafinuar gjatë Rilindjes, e fshehur pas një velloje hipokrizie në periudhën viktoriane, e konsumuar furishëm deri në vetëshkatërrim në vitet e belle époque dhe menjëherë pas luftës, e censuruar deri në revolucionin e viteve ’70, kur veç shumë gjërave të tjera ndryshoi edhe mënyra si përjetohej dashuria. Enzo Biagi i ka rënë botës kryq e tërthor në gjurmët e kësaj ndjenje triumfuese. Në Itali, ku bashkëjetojnë zakone të stërgjyshërve dhe thashethemnaja të bareve që frekuentohen nga playboy, shpesh të zotët të duan vetëm me fjalë; në Francë, ku vajza rreket të jetë e barabartë me djalin; në Gjermani, ku gjithçka zhvillohet sipas një skeme të detajuar; në Angli, ku privacy shfajëson dhe pranon çdo gjë; në Kinë, ku duhet të dashurohesh pa shkelur direktivat e Partisë; në Skandinavi, ku erotizmi mund të jetë pornografi e naivitet; në ShBA, ku amerikanët – maniakë të seksit – kërkojnë të mbulojnë pasiguritë e tyre; në Rusi, ku, siç thotë Dostojevski, vetëm dreqi e di se ç’është gruaja…